PHẦN 3: VIEW & DIRECTION: QUANG CẢNH VÀ ĐỊNH HƯỚNG TRONG THIẾT KẾ CẢNH QUAN THEO PHONG CÁCH RESORT
VIEW - QUANG CẢNH
Nhìn thấy khu vườn từ trong nhà cũng dễ dàng để lại ấn tượng mạnh mẽ như đang đứng trong chính khu vườn vậy. Cái nhìn ấy có thể mang đến vô vàn cảm xúc tùy theo từng thời điểm khác nhau trong ngày cũng như mùa trong năm. Đó có thể là nguồn cảm hứng, sự thư thái hay cảm giác yên bình. Cái cảm giác gần như hiển nhiên khi trời mưa và được ngồi ngắm những hạt mưa rơi rơi tí tách lên mặt ao hoặc hồ nước trong vườn. Vì lẽ đó, tương tác thị giác thường sẽ là ấn tượng đầu tiên về một khu vườn chạm được đến tâm hồn quan khách, và liền sau đó chắc chắn sẽ thúc giục người khách ấy bước sâu thêm vào. Quan khách sẽ thoát khỏi bốn bức tường ngột ngạt của căn nhà và được đưa vào một không gian thiên nhiên thu nhỏ đặc sắc với những thay đổi bởi ánh sáng và khí hậu theo thời gian.
Khung cảnh của khu vườn có thể để lại ấn tượng sâu sắc ngay từ cái nhìn đầu tiên.
Ảnh sưu tầm. (Nguồn: http://cawah-homes.blogspot.com/2011/08/modern-dream-house-design-with.html)
Khung cảnh của khu vườn có thể củng cố thêm về tông màu chủ đạo, kiểu dáng hoặc không gian sao cho phù hợp với kiến trúc của căn nhà, đồng thời còn mở ra khoảng không thoáng đãng cho những căn phòng nhỏ cũng như đảm bảo nguồn sáng tự nhiên. Chức năng của các phòng thường ảnh hưởng đến mục đích sử dụng của khu vực ngay bên ngoài, tương tự với chức năng của phòng có xu hướng mở ra vườn sao cho phù hợp với tương tác của cả hai bên. Ví dụ như phòng khách mở ra không gian sinh hoạt ngoài trời, nhà bếp kết nối với bàn ăn bên ngoài, và phòng ngủ hoặc phòng học có thể trở nên sinh động hơn nhờ tái hiện một phần của thiên nhiên hùng vĩ vào góc nào đấy trong phòng.
Một trong những hướng nhìn quan trọng cần được cân nhắc đến chính là mặt tiền của căn nhà. Thiết kế vườn ở sảnh đón hiển nhiên sẽ liên quan trực tiếp đến cửa chính, không những thế phong cách thiết kế cũng được quyết định dựa theo kiến trúc của căn nhà. Với thiết kế mở hiện đại, cho phép tầm nhìn xuyên suốt toàn căn nhà từ cửa chính, hay thậm chí “kịch tính” hơn với những hàng cây nhấp nhô cùng lối đi uốn lượn chắc chắn sẽ làm quan khách không khỏi ngạc nhiên ở mỗi ngã rẽ. Khi ấy, sân trước đóng vai trò vô cùng trong việc tạo ấn tượng thị giác với những người khách lần đầu đến thăm và lôi cuốn họ bước vào căn nhà.
Phần sân trước tạo ấn tượng đầu tiên với quan khách trước khi dẫn dắt họ vào ngôi nhà.
Ảnh sưu tầm. (Nguồn: https://www.pinterest.com/pin/426223552210196484/)
Thiết kế của một ngôi nhà hiện đại mang đến một không gian sống mở, điều này có thể dễ dàng nhận thấy ngay từ giây phút đầu tiên bước chân vào cửa chính. Trong hầu hết những thiết kế không gian mở, từ cửa chính đã có thể nhìn tổng quát xuyên suốt qua các phần không gian đến tận cuối căn nhà, thậm chí tầm nhìn không chỉ giới hạn tại đó mà còn có thể dẫn đến phần sân sau – nơi hiện diện khu vườn với dòng nước và các loài cây xanh tươi như đang mời chào. Phong cách thiết kế này mang đến những cơ hội tuyệt vời cho việc thiết kế các vật dụng một cách độc đáo.
Đối với những ngôi nhà có hướng nhìn ra mặt nước hoặc cảnh sắc tự nhiên thì vị trí thiết kế khu vực giải trí, thư giãn ngoài trời luôn tận dụng tối đa ưu thế này. Một điều rất quan trọng đi kèm theo đó là nên đảm bảo sự tăng trưởng của cây xanh để về lâu về dài sẽ không chắn mất tầm nhìn đẹp đẽ kia, khi đó chúng ta sẽ hoàn toàn được thư giãn trong khu vườn mà các thành phần trọng yếu có thể hòa hợp chứ không cạnh tranh với khung cảnh bao quanh. Ví dụ, đối với những ngôi nhà ven biển, đại dương là một khung cảnh hoàn hảo cho một thiết kế hồ bơi, nơi mà các cạnh của hồ bơi gần như biến mất và hai phần giữa mặt hồ và biển như hòa vào nhau. Trong trường hợp này, một thiết kế với gạch lát đơn giản và cây trồng hợp lý là những gì cần thiết để tăng vẻ đẹp cho khung cảnh và khiến chúng trở thành một phần của ngôi nhà. Trường hợp tương tự với những ngôi nhà có hướng nhìn ra cảnh sắc tự nhiên khác, vị trí của các vật dụng, cây cối và vật liệu sử dụng cần phải cân nhắc để không ảnh hưởng đến khung cảnh. Hãy để thiên nhiên có vị trí xứng đáng trong bản thiết kế.
Một thiết kế hồ bơi “tiếp giáp” với đại dương bao la.
Ảnh sưu tầm. (Nguồn: http://www.hgtv.com/shows/hawaii-life)
DIRECTION - ĐỊNH HƯỚNG
Lối di chuyển trong khu vườn có thể là một trong những yếu tố chủ chốt và đòi hỏi sự xem xét kĩ lưỡng khi thiết kế bố cục tổng thể. Khu vườn có thể tương tác với bất kì ai đặt chân tới tham quan bằng cách dẫn dắt người xem đến và đi qua từng khu vực xác định. Một khi đã bước vào một khu vườn được thiết kế tốt, quan khách sẽ dễ dàng bị cuốn hút dẫn đến vô số không gian khác nhau mà không hề nhận thức được.
Các điểm nhấn trong khu vườn đóng vai trò như một bảng chỉ dẫn về phương hướng. Khi được sắp xếp thích hợp, các “bảng chỉ dẫn” này sẽ giúp nhận biết từng đặc điểm của không gian, một số đặc điểm có thể đặc biệt đến mức không thể nhầm lẫn được. Kiến trúc sư sử dụng phương pháp trên để dẫn dắt người xem đi từ nơi này đến nơi khác trong khu vườn theo ý đồ thiết kế, hoặc đặt một “dấu chấm kết” thú vị tại một vị trí đặc biệt trong vườn. Tuy nhiên, đối với những khu vườn nhỏ thì các điểm nhấn cần được thiết kế sao cho tránh tranh chấp với nhau và với ý đồ tổng thể. Trong bối cảnh này, tốt hơn hết là chọn một điểm nhấn với ý đồ thiết kế rõ ràng và phát huy vai trò chức năng riêng biệt.
Rất nhiều thứ có thể chọn làm điểm nhấn, việc đó phụ thuộc vào kiểu dáng thiết kế, phong cách của khu vườn cũng như sở thích cá nhân. Có những kiến trúc sư thích sử dùng các tác phẩm điêu khắc để thu hút ánh nhìn và lôi cuốn người xem, đồng thời mang lại cho không gian nét cá tính. Dòng nước chảy là một hình thức giao tiếp nhẹ nhàng và có thể được sử dụng theo rất nhiều cách. Một thiết kế với dòng nước chảy tự do luôn dễ dàng gây được chú ý thông qua thị giác và thính giác, thôi thúc người xem bước đến gần hơn. Những thiết kế sử dụng yếu tố nước chảy, ví dụ như con kênh nhỏ len lỏi trên mặt đất hoặc chảy từ cao xuống thấp, thường có khuynh hướng khiến chúng ta muốn dừng lại và theo dõi.
Sự kết hợp giữa cây xanh và hàng lam che tạo nên một hành lang thú vị.
Ảnh sưu tầm. (Nguồn: https://www.pinterest.com/pin/291397038366360118/)
Cây xanh giữ một vai trò quan trọng trong việc dẫn dắt và kết nối khu vườn. Với đa dạng các chủng loại cùng kiểu dáng, cây xanh có thể giúp định hướng cho khu vườn, từ đó kể lại những câu chuyện theo một cách rất riêng. Cây trồng thành cụm, đặc biệt trồng theo hàng giúp hỗ trợ về mặt định hướng, cách này thường được áp dụng đối với thiết kế của những dạng công trình phô cấu trúc, nhưng chỉ có thể hiệu quả nhất khi được kết hợp với bãi cỏ hoặc trên bề mặt được che phủ tự nhiên.
Việc thay đổi cao độ (giật cấp) trong khu vườn không những có ích ở một số mặt, mà còn là cơ hội để sáng tạo và góp phần định hướng di chuyển trong khu vườn. Vì một lẽ tự nhiên, chúng ta dễ dàng bị lôi cuốn vào việc khám phá sự sắp đặt của những bậc thang và lối đi xuyên suốt trong khu vườn.
Khi không gian cho phép, việc sắp xếp một dãy những chỗ ngồi nghỉ chân sẽ tạo nên sự thân thiện ấm cúng cho khu vườn, đồng thời cũng có tác dụng như một hành lang giúp định hướng lối đi rõ ràng. Ngay cả một cái chòi nhỏ khi được đặt đúng chỗ cũng hoàn toàn có thể thu hút sự chú ý của quan khách. Bên cạnh đó, các chòi ngồi nghỉ chân còn là nơi để các họ dây leo phát triển, mọc xoắn vào những lam che ở phía trên và tạo ra khung cảnh hoa lá đầy màu sắc qua các mùa.
Một chỗ nghỉ chân gần gũi ấm áp sẽ như một điểm nhấn cho khu vườn.
Ảnh sưu tầm. (Nguồn: https://www.pinterest.com/pin/359654720219412501/)
Họa tiết gạch lát nền không chỉ giúp định hình rõ ràng từng khu vực mà còn là một cách để định hướng di chuyển trong khuôn viên khu vườn. Ngày này, gạch lát nền có rất nhiều loại với kích thước, hình dáng và màu sắc khác nhau, mang đến vô vàn lựa chọn hấp dẫn cho thiết kế sân vườn. Những bức tường gạch (nguyên tác: “strecher bond”) hoặc các mẫu gạch là những chất liệu có khả năng định hướng mạnh nhất; các vạch kẻ rất dễ để hình dung và nếu các gạch lát loại nhỏ được sử dụng thì những đường kẻ cong rất khó có thể đánh lạc hướng được sự chú ý. Thay đổi gạch lát – cho dù là kích thước, màu sắc hay mẫu gạch – thì ngay khi bước vào khu vực giải trí hoặc không gian thư giãn ta có thể hiểu được ý định của việc thiết kế không gian. Điều này cũng có thể được sử dụng để gây sự chú ý đến một phần khác của khu vườn theo chủ đích. Ví dụ, các họa tiết khảm và họa tiết rải sỏi không chỉ có tính năng trang trí cho thiết kế mà chúng còn đóng vai trò trong việc định hướng đi.
(Dịch giả Diệp Vỹ Nhã & Phan Vũ Hải Âu - Nhà Cộng Sinh Architects)
Kỳ tiếp theo: KHÔNG GIAN NHỎ VÀ KHÔNG GIAN MỞ RỘNG TRONG THIẾT KẾ CẢNH QUAN THEO PHONG CÁCH RESORT
